มิตร ชัยบัญชา ตำนานพระเอกดังที่ชื่อในวงการไม่ใช่ทั้งชื่อและนามสกุลจริง
“รักนักพากย์” ภาพยนตร์ไทยย้อนยุคบนแพลตฟอร์ม Netflix พาเราย้อนเวลากลับไปสมัยฉายภาพยนตร์กลางแจ้งพร้อมเสียงพากย์สด ภาพยนตร์ส่วนใหญ่ในยุคนั้นต้องนำแสดงโดย มิตรชัยบัญชา เพื่อเป็นภาพยนตร์ยอดนิยมและได้รับการตอบรับที่ดี มากจนมีสุภาษิตว่า “ถ้าไม่ใช่หนังที่เหมาะกับหนังก็อย่าดู” สะท้อนถึงอิทธิพลของฮีโร่ชื่อดังที่สามารถดึงดูดผู้ชมได้จากทุกที่ สิ่งที่น่าสนใจเกี่ยวกับหนังเรื่องนี้ก็คือทุกคนมีความผูกพันและความสัมพันธ์ฉันมิตร นักพากย์ที่พากย์ทุกวันดูเหมือนจะมีจิตวิญญาณที่เป็นมิตรอยู่ในตัว นี่ทำให้เขากลายเป็นฮีโร่ชั่วนิรันดร์ในดวงใจของใครหลายๆ คน
ชื่อเสียงของเขาโด่งดังจนไม่มีใครในเมืองไทยสมัยนั้นรู้อะไรเกี่ยวกับเรื่องนี้ ไม่ใช่ชื่อของเขาจริงๆ แต่นี่เป็นชื่อสมมติที่มีไว้เพื่อวงการบันเทิงเท่านั้น ในฉากหนึ่งของภาพยนตร์เรื่อง My Rak นักพากย์พูดถึงเรื่องนี้ จริงๆ แล้วมิตรไม่ได้เรียกว่ามิตร แต่มันถูกจัดลำดับความสำคัญในชีวิตของนักแสดงคนนั้น สิ่งนี้เชื่อมโยงกับวิธีที่นักพากย์ต้องอยู่ร่วมกับเพื่อนฝูงและครอบครัว สิ่งสำคัญเหนือสิ่งอื่นใดคือการสร้างความสัมพันธ์ที่แน่นแฟ้นและมีชีวิตที่ดี สะท้อนถึงชื่อของเพื่อนที่มีอิทธิพลและสามารถกำหนดกรอบความคิดของผู้คนที่คู่ควรกับคำว่า “เพื่อน”
เรื่องราวการเปลี่ยนชื่อเริ่มต้นขึ้นในช่วงชีวิตการแสดงของเขา เดิมชื่อ “พิเชษฐ์ ภูมิเหม” และชื่อเกิดคือ “บุญติง” และสิ่งที่คนรู้จักดีก่อนเข้าวงการคือ “จ่าเชษฐ์” ซึ่งมาจากการเป็นทหารอากาศ ใช้ชีวิตของคุณ แต่เมื่อเส้นทางชีวิตพาเขามาสู่วงการบันเทิง ก็เหมือนโลกใหม่ที่จ่าเชษฐ์ต้องละทิ้งบทบาททหารและเปลี่ยนชื่อเพื่อสร้างอัตลักษณ์ใหม่ในฐานะนักแสดง ที่มาของการเปลี่ยนชื่อมาจากทัวร์ที่มุ่งพบปะบุคคลสำคัญในโลกแห่งความบันเทิง ขณะนั้นชื่อของจ่าเชษฐ์ถูกบล็อกพร้อมกับชื่อใหม่ที่ต่อมากลายเป็นตำนาน
เหตุการณ์สำคัญนี้เกิดขึ้นเมื่อ “สุราษฎร์ พุกแก้ว” ผู้คร่ำหวอดในวงการในขณะนั้นเข้าพบและจัดให้ “กิ่งแก้วประเสริฐ” พาไปทำความรู้จักกับทีมงานสร้างภาพยนตร์เรื่อง “ฉัตรเสือ” ซึ่งเป็นภาพยนตร์ชื่อดัง เขาบอกว่ารายชื่อนักแสดงก็มีอยู่แล้ว แต่ “ประทีป โกมลภิส” ไม่ชอบจนได้เจอนักแสดงหน้าใหม่ และได้รับเชิญให้เข้าร่วมการแสดง รวมทั้งตั้งชื่อใหม่ด้วยการถามคำถามง่ายๆ ว่า “อะไรคือสิ่งสำคัญที่สุดในชีวิต” » คำตอบนั้นง่ายมาก: “เพื่อน” ประทีปมองคำว่าเพื่อนแนะนำให้รักษาเพื่อนที่ดีและเปลี่ยนชื่อเป็น ‘เพื่อน’ ตำนานและชื่อที่ทุกคนรู้จัก
เรื่องราวอาจทำให้คนประหลาดใจมากกว่าหนึ่งคน แต่บางคนอาจจะรู้ความจริงข้อนี้มานานแล้ว แต่ส่วนนามสกุล “ชัยบัญชา” เองนั้นไม่ใช่นามสกุลเดิม แม้ว่ามิตรจะเปลี่ยนนามสกุลเมื่อช่วงบั้นปลายชีวิตในปี พ.ศ. 2518 (พิเชษฐ์ ไชยบัญชา) แต่นามสกุลนี้ก็มาจากคำถามประทีปเช่นเดิม ประทีปถามเพื่อนว่า “อะไรที่คุณภูมิใจที่สุดในชีวิต? ” และคำตอบของเพื่อนคือ “ชูธงชัยเฉลิมพลในพิธีแห่วันปิยมหาราช” เกียรติยศที่เกี่ยวข้องกับอาชีพทหารถูกแทนที่ด้วยคำว่า “ชายบัญชา” ซึ่งเป็นชื่อสกุลที่ใครๆ ก็รู้จัก อีกทั้งยังเชื่อมโยงและสะท้อนถึงความภาคภูมิใจในการเป็นทหารรับใช้ชาติมาโดยตลอดและตลอดไป เขาจำความรู้สึกภาคภูมิใจในการเป็นทหารกองทัพอากาศได้เสมอ แม้ว่าเขาจะเป็นนักแสดงที่มีชื่อเสียง แต่เขาไม่เคยลืมตัวตนที่เขาได้รับเกียรติจากอาชีพทหาร ทั้งหมดนี้จึงเป็นที่มาของชื่อ “มิตรา ไชยบัญชา” นามแฝงที่โด่งดังที่สุดตลอดกาลของวงการบันเทิงไทย
